Tapestry haken: een complete gids voor beginners
Tapestry haken is een techniek waarmee je mooie gekleurde patronen kunt maken door met meerdere kleuren in één rij te werken. Als iemand die al langer dan twee jaar met tapestry haakt, kan ik je vertellen dat mijn eerste projecten er lang niet zo netjes uitzagen als ik had gehoopt. Gelukkig is er een steile leercurve als het gaat om tapestry haken, en de onderstaande tips zullen je helpen om in no time een mooi project te maken.
In deze beginnershandleiding leer je de basisbeginselen van het tapestry haken, waaronder: wanneer je je garen moet doorvoeren, hoe je kleurdoorloop kunt verminderen, hoe je beide kanten van je project er schoon uit kunt laten zien en hoe je kunt voorkomen dat je garen in de knoop raakt. Heb je meer hulp nodig bij het wisselen van kleur terwijl je je garen doorvoert? Bekijk dan deze blog.
1. Tapestry-haakwerk begrijpen
Tapestry haken is een geweldige manier om ontwerpen en kleurwerk in je gehaakte stukken te verwerken. In tegenstelling tot traditioneel haakwerk, waarbij doorgaans één kleur voor elke rij wordt gebruikt, kun je met tapestry-haakwerk verschillende kleuren in dezelfde rij verwerken, wat resulteert in een gedetailleerde en visueel aantrekkelijke stof. Als je de techniek eenmaal onder de knie hebt, kun je naadloos van kleur veranderen, werken met elk pixelpatroon wat je tegenkomt en zelfs je eigen pixelpatronen maken.
Twee voorbeelden van gehaakte stukken gemaakt met de tapestry-haaktechniek: de Bunny-sjaal en de This House Is Not A Home tas
2. Benodigde materialen
Het goede nieuws is dat je niet veel materiaal nodig hebt om te beginnen met het haken van wandtapijten. Het enige wat je nodig hebt is:
- Een haaknaald
- Bij het haken van tapijten raad ik aan een kleinere maat haaknaald te gebruiken. Als jouw garen bijvoorbeeld vraagt om een haaknaald tussen 5 mm en 6 mm, kies dan voor een haaknaald van 5 mm. Je zou zelfs een halve mm kunnen verkleinen (dus 4,5 mm). De reden hiervoor is dat een kleinere haaknaald de ruimtes tussen elke steek kleiner maakt, waardoor je uiteindelijke ontwerp er strakker uitziet.
- Meerdere kleuren garen
- Als het de eerste keer is dat je tapestry-haakwerk uitprobeert, raad ik je aan het aantal kleuren tot een minimum te beperken – 2 of misschien 3 als je het aandurft. Werken met meer dan twee kleuren kan frustrerend zijn, omdat je meer strengen garen door je steken moet voeren.
- Gebruik een glad, middelzwaar garen voor je eerste tapestry-haakwerk.
- Zorg ervoor dat elke kleur garen dezelfde dikte heeft! Als dat niet het geval is, wordt het onmogelijk om een gelijkmatige spanning te behouden en zal je project er scheef uitzien.
- Het garen dat ik heb gebruikt voor de projecten afgebeeld in deze handleiding (en voor de meeste van mijn tapijtpatronen) is DROPS Paris, dat ik erg graag gebruik voor tapestry haken omdat het 100% katoen is. Er zijn een geweldige, felle kleuropties, en het is echt betaalbaar (ideaal om te oefenen!). Als je in Nederland woont, dan kun je dit garen eenvoudig bestellen via Breiwebshop.
- Een schaar
- Een naald (om de uiteinden in te weven)
3. Aan de slag met basissteken
Het is belangrijk om vertrouwd te raken met de basishaaksteken voordat je aan de slag gaat met kleurenwerk. Tapestry haken kan even wennen zijn, maar gelukkig gebruikt de techniek alleen basissteken als basis: je kunt vasten (sc), half stokjes (hdc) of stokjes (dc) gebruiken (tussen haakjes de Amerikaanse afkortingen). Oefen deze steken totdat je je op je gemak voelt met de techniek, omdat ze de bouwstenen zullen vormen voor complexere patronen.
De meeste haakwerkjes worden met vasten gemaakt, aangezien de grootte van één (vierkante) pixel overeenkomt met de hoogte en breedte van één vaste steek. Op de onderstaande afbeelding kun je zien welk verschil het gebruik van een half stokje in plaats van een vasten kan maken als je hetzelfde pixelpatroon volgt; het rekt het beeld uit tot bijna dubbele grootte. Vasten zorgen ook voor een dikke, dichte (nette!) stof met kleine openingen.
Beide wandtapijten zijn gemaakt met dezelfde grafiek ; het wandtapijt aan de linkerkant is gemaakt met vasten, het wandtapijt aan de rechterkant is gemaakt met half stokjes
4. Pixelpatronen lezen
Pixelpatronen voor tapestry crochet zijn visuele weergaven van het patroon wat je gaat maken. (Als je de techniek eenmaal onder de knie hebt, kun je zelfs beginnen met het ontwerpen van je eigen haakdiagrammen!) Elk vierkant op het diagram komt overeen met een steek, en verschillende kleuren geven kleurveranderingen aan. Dit betekent dat je simpelweg het schema hoeft te volgen, een enkele of halve dubbele haaksteek voor elk vierkant hoeft te maken en van kleur moet veranderen als ze in het patroon veranderen.
Hoewel haakpatronen voor wandtapijten (meestal) omkeerbaar zijn, heeft elk diagram een right side (RS) en een wrong side (WS). De right side is in wezen de 'voorkant' van je werk, dus probeer die kant zo netjes mogelijk te houden. Bij de meeste grafiekpatronen lees je de eerste rij van rechts naar links. Dit zorgt ervoor dat de voorkant van je werk de afbeelding bevat zoals te zien in de grafiek (en niet de gespiegelde versie, die zichtbaar aan de wrong side oftewel de 'achterkant' van je werk).
Terwijl je het patroon uitwerkt, streep je elke rij af die je hebt gemaakt om herhaling van rijen te voorkomen. Als je StitchFiddle gebruikt, gebruik dan hun voortgangstracker om bij te houden waar je je bevindt terwijl je aan je project werkt door eenvoudig op de spatiebalk te klikken elke keer dat je een rij voltooit.
5. Tips voor spanning en kleurveranderingen
Het handhaven van een consistente spanning is cruciaal bij tapestry haken voor strak eindontwerp. Dat gezegd hebbende, kan het even duren voordat je je helemaal op je gemak voelt met de spanning tijdens tapestry haken. Hier zijn enkele tips om je op weg te helpen:
- Je moet je steken vrij strak houden als je een tapijt haakt, omdat dit ervoor zorgt dat het garen dat je doorvoert minder zichtbaar zal zijn.
- Als je project aan de zijkanten begint te knarsen, is dit een teken dat de spanning te strak is.
- Als je een eenvoudige vorm haakt, zoals een rechthoek of vierkant, en de randen komen niet recht uit, kan dit een teken zijn van inconsistente spanning.
- Let bij het wisselen van kleur op het garen dat je niet gebruikt en zorg ervoor dat het netjes door je steken wordt gedragen. Je kunt dit doen door een beetje aan je garen te trekken voordat je terug wisselt naar die kleur. (Trek het niet te strak, anders loop je het risico dat je stof vervormt.)
- Oefen deze technieken op een klein staaltje voordat je aan een groter project begint, zodat je meer vertrouwen krijgt in je spanningscontrole en kleurveranderingen. En wees niet bang om opnieuw te beginnen!
6. Moet je je tweede kleur garen doorvoeren of laten vallen?
Als het gaat om het doorvoeren van je tweede kleur, zijn er twee opties:
Optie 1: Haal de tweede draad garen op vlak voordat je van kleur verandert. Haal de tweede draad garen alleen door de eerste draad als dit nodig is in de grafiek. Meer informatie over deze techniek (inclusief foto's) vind je hier.
- Pluspunten:
- Je hebt minder garen nodig om je project af te maken
- Op plaatsen waar alleen de eerste kleur wordt gebruikt, schijnt je tweede garen niet door, waardoor het een goede optie is als je tweede kleur donkerder of levendiger is dan je eerste
- Het is een geweldige methode om te gebruiken als je meer dan twee kleuren gebruikt, omdat je geen eindeloze strengen garen hoeft door te voeren
- Nadelen:
- Het is moeilijk om je spanning consistent te houden
- De dichtheid van je werk zal niet consistent zijn
- Je moet goed in de gaten houden waar je de tweede kleur in de volgende rij moet oppikken. Het kan zijn dat je je tweede garen door een paar extra steken moet kleuren, zodat het op de juiste plek toegankelijk is
Optie 2: Draag de tweede draad garen met de eerste draad helemaal over de rij.
- Pluspunten:
- Je spanning en de dichtheid van je werk zullen gelijkmatiger zijn
- De tweede kleur zal altijd toegankelijk zijn
- Nadelen:
- Je hebt meer garen nodig om je project af te maken
- Het tweede garen is zichtbaar tussen de steken in je eerste kleur
Twee versies van de Bunny-sjaal : die aan de linkerkant is gemaakt met optie 1 (garen laat je vallen als je het niet nodig hebt), die aan de rechterkant gebruikt optie 2 (garen wordt door de hele rij gedragen)
De tweede optie is zeker een goede keuze als je net begint met het haken van tapijten, omdat je geen steken hoeft te tellen om erachter te komen wanneer je je tweede kleur nodig hebt in je werk, en je hoeft minder te letten op je spanning.
Maar, zelf al heb ik meer nadelen genoemd voor de eerste optie, toch geef ik deze mijn voorkeur. Als je spanning klopt en je goed begrijpt hoe je pixelpatronen moet lezen, kun je het beste gaan voor de optie waar je de tweede kleur zo min mogelijk door de eerste heen ziet.
7. Voorkomen dat je garen in de knoop raken
Een van de belangrijkste dingen die je wilt vermijden bij tapestry haken is dat je garen in de knoop raken. (Trust me, ik heb genoeg tijd besteed aan het uit elkaar halen en ontwarren van strengen garen om dat te kunnen zeggen.) Hier zijn een paar manieren om frustraties tot een minimum te beperken:
- Zorg ervoor dat de strengen gescheiden van elkaar blijven – houd bijvoorbeeld altijd de ene streng aan de linkerkant en de andere aan de rechterkant. (Sommige haaksters gebruiken kopjes of kommen om ze gescheiden te houden; persoonlijk gebruik ik ze niet graag omdat mijn strengen er gewoon uit vliegen als ik eraan trek, maar probeer het eens en kijk of het voor jou werkt.)
- Volg deze geweldige video-tutorial van Catherine Crochets – ze legt uit hoe je je garen zo oppakt dat je strengen nooit in de war raken! Werkt ook bij gebruik van meer dan twee kleuren.
- Als je ervoor kiest om je garen op een andere manier te veranderen, zul je merken dat je garenstrengen om elkaar heen zullen draaien. Draai ze om de paar rijen los om een (grotere) puinhoop te voorkomen.
8. Meer dan twee kleuren gebruiken
Het kan een beetje frustrerend zijn om meer dan twee kleuren in je stuk te gebruiken. Er is veel waar je op moet letten bij het doorvoeren van garen, en zelfs ervaren hakers kunnen hun garen in een complete klos krijgen waaruit geen weg meer terug lijkt te zijn. Mijn advies? Begin pas met het introduceren van meerdere kleuren als je je volledig op je gemak voelt bij het lezen van pixelpatronen en het wisselen tussen twee kleuren.
Een paar tips als je meer dan twee kleuren gaat gebruiken:
- Houd je strengen gescheiden en voorkom waar mogelijk dat het garen in de war raakt (zie hierboven)
- Voer het niet-actieve garen alleen door als dit nodig is in de grafiek (zie optie 1 hierboven). Anders krijg je een heel hobbelig eindproject, omdat er tussen elke steek meerdere strengen garen verborgen zijn.
- Je kunt ook het garen dat je niet gebruikt laten drijven (zie 'Hoe te drijven' hieronder).
- In sommige pixelpatronen is er een duidelijke achtergrondkleur (bijvoorbeeld het lichtgeel in het This House Is Not A Home-taspatroon). Voor deze patronen raad ik aan om twee verschillende strengen voor de achtergrond te gebruiken; één voor de achtergrondkleur aan de linkerkant van het patroon, en één voor de rechterkant. Op deze manier heb je een draad minder om door te voeren.
- Zorg ervoor dat je aan alle garens trekt als je van kleur verandert. Dit zorgt ervoor dat alle strengen netjes worden doorgevoerd, waardoor ophoping wordt voorkomen.
- Als je klaar bent met je werk, hecht je de uiteinden af en weef je ze indien mogelijk in dezelfde kleur in. Op deze manier zijn ze het minst zichtbaar.
9. Hoe je je garen kunt laten drijven
Drijvers zijn wanneer je, in plaats van het garen door al je steken te halen, het op de achterkant laat vallen zonder het af te knippen. Vervolgens haal je het na elke paar steken door één steek om het vast te zetten, waardoor er aan die kant een klein zwevend staartje garen overblijft. Wanneer die kleur nodig is in de grafiek, pak je hem weer op en gebruik je hem opnieuw. Het is geweldig voor stukken waarbij slechts één kant zichtbaar is, zoals een wandkleed of een niet-omkeerbaar kledingstuk.
10. Eenvoudige tapestry-haakpatronen voor beginners
Zodra je je op je gemak voelt met de basis, kun je beginnen met enkele beginnersvriendelijke wandtapijthaakprojecten. Dit is waar het plezier begint: experimenteer met kleurencombinaties en garentexturen om je eigen unieke items te maken. Veel plezier met het gebruiken van je nieuwe skill!